شیمی درمانی چیست ؟
شیمی درمانی برای درمان سرطان – شیمی درمانی یک فرم تهاجمی دارودرمانی است به منظور از بین بردن سلولهای بارشد بالا در بدن. این روش بیشتر در درمان سرطان که سلول ها درآن نسبت به سلول های سالم بدن رشد و تقسیم سلولی بالاتری دارد، استفاده می‌شود.
پزشکی که متخصص درمان سرطان است به نام انکولوژیست شناخته می شود.
شیمی درمانی گاهی در ترکیب با روش های درمانی دیگر استفاده می‌شود؛ مثل جراحی، پرتودرمانی یا هورمون تراپی استفاده از درمان ترکیبی به موارد زیر بستگی دارد:
- مرحله و نوع سرطان شما
- وضعیت کلی سلامت شما
- درمان های سرطانی که قبلا داشته اید
- محل سلول های سرطانی
- ترجیح خود شما در بین روش‌ها
این روش نوعی درمان سیستمیک می باشد به این معنی که بر کل بدن تاثیر می‌گذارد.
ثابت شده است که شیمی درمانی یک روش کار آمد در درمان سرطان می‌باشد اما می‌تواند عوارض جانبی جدی داشته باشد که کیفیت زندگی شما را به شدت تحت تاثیر قرار می‌دهد. شما باید قبل از تصمیم گیری و انتخاب این که این روش برای شما مناسب هست یا خیر عوارض جانبی شیمی‌درمانی را در مقابل خطرهای ادامه دادن بدون درمان در نظر بگیرید.
چرا شیمی درمانی استفاده می‌شود ؟
شیمی درمانی به صورت اولیه برای موارد زیر استفاده می‌شود:
- کاهش تعداد کلی سلولهای سرطانی در بدن شما
- کاهش احتمال پخش شدن سرطان
- کاهش اندازه تومور
- کاهش علائم فعلی
اگر تحت عمل جراحی برای از بین بردن تومور سرطانی مانند لامپکتومی سرطان پستان قرار گرفته اید ، ممکن است پزشک شما شیمی درمانی را برای اطمینان از از بین رفتن سلولهای سرطانی باقی مانده توصیه کند.
شیمی درمانی همچنین برای آماده سازی شما برای انجام سایر درمان ها استفاده می شود. می توان از آن برای کوچک سازی تومور پیش از جراحی برداشت تومور استفاده شود و یا اینکه شما را برای پرتودرمانی آماده کند.
در موارد ابتلا به سرطان های پیشرفته ، شیمی درمانی ممکن است به تسکین درد کمک کند.
علاوه بر درمان سرطان ، شیمی درمانی می تواند در آماده سازی افراد مبتلا به بیماری های مغز استخوان برای درمان سلول های بنیادی مغز استخوان ، و همینطور برای اختلالات سیستم ایمنی بدن مورد استفاده قرار گیرد.
از دوزهای بسیار کمتر نسبت به دوزهایی که برای درمان سرطان استفاده می شود ، می توان برای کمک به اختلالاتی که در آن سیستم ایمنی بدن به سلول های سالم حمله می‌کند مانند لوپوس یا آرتریت روماتوئید ، استفاده شود.
عوارض جانبی شیمی درمانی
شیمی درمانی برای از بین بردن سلول‌هایی که به سرعت تقسیم می شوند ، طراحی شده است. با وجود اینکه سلول های سرطانی سرعت تقسیم بالایی دارند، سلول های دیگر در بدن شما نیز تقسیم می‌شوند. بنابراین شیمی‌درمانی سلولهای سالم را هم تحت تاثیر قرار می‌دهد.
سلولهای مناطق زیر می توانند تحت تأثیر شیمی درمانی قرار بگیرند:
- خون
- مو
- پوست
- پوشش مخاطی لوله گوارش شما
به همین دلیل ، عوارض جانبی شیمی درمانی عبارتند از:
- کبودی آسان و خونریزی بیش از حد
- اسهال
- دهان خشک
- زخم های دهان
- خستگی
- تب
- ریزش مو
- از دست دادن اشتها
- حالت تهوع
- استفراغ
- کاهش وزن
- درد ناشی از آسیب اعصاب
- عفونت ها
- کم خونی
- یبوست
- نوروپاتی
- ورم لنفاوی
- مشکلات حافظه
- اختلال تمرکز
- تغییرات پوستی
- تغییرات ناخن
- بیخوابی
- تغییرات جنسی
- باروری تغییر می کند
پزشک با کمک داروها ، تغیر مواردی در سبک زندگی و موارد دیگر می تواند به شما در مدیریت این عوارض کمک کند.
اثرات بلند مدت
بیشتر عوارض جانبی شیمی درمانی با پایان یافتن درمان فروکش می کند. اما خطر اثرات طولانی مدت نیز وجود دارد که ممکن است بسته به نوع شیمی درمانی مورد استفاده ، حتی سالها پس از درمان ایجاد شود.
این اثرات می تواند شامل آسیب به موارد زیر باشد:
- قلب
- کلیه ها
- ریه ها
- اعصاب
- ارگان‌های تولید مثلی
همچنین احتمال ابتلا دوباره به سرطان در نتیجه شیمی درمانی وجود دارد. قبل از شروع درمان ، در مورد خطرات احتمالی و اینکه از چه علائمی باید مطلع باشید با پزشک خود صحبت کنید.
چگونه برای شیمی درمانی آماده شویم ؟
از آنجا که شیمی درمانی یک درمان جدی برای یک بیماری جدی است ، مهم است که قبل از شروع درمان برنامه ریزی کنید. پزشک و کارکنان بیمارستان به شما کمک می کنند مشکلات احتمالی مرتبط با درمان را پیش بینی کنید. شیمی درمانی برای درمان سرطان
قبل از شروع درمان ، یک سری آزمایشات انجام می‌شود تا تشخیص داده شود، شما برای شیمی‌درمانی از سلامت کافی برخوردار هستید یا خیر. این آزمایشات شامل معاینه قلب و آزمایش خون برای تعیین سلامت کبد است.
این آزمایشات همچنین می تواند به پزشک شما در تصمیم گیری برای انتخاب از بین انواع روش‌های شیمی درمانی کمک کند.
همچنین ممکن است پزشک توصیه کند قبل از شروع درمان به دندانپزشک مراجعه کنید. از آنجا که شیمی درمانی توانایی بهبودی و بازسازی بدن شما را تحت تأثیر قرار می دهد ، هرگونه عفونت در لثه یا دندان شما به طور بالقوه می تواند به بدن شما گسترش یابد.
پزشک شما ممکن است وسیله ای را به منظور تزریق داخل وریدی دارو در بدن شما جاگذاری کند.
این وسیله پورت نام دارد که در بدن شما کاشته می شود ، محل آن معمولاً در قفسه سینه نزدیک شانه شماست. این وسیله امکان دسترسی راحت به رگهای شما را فراهم می کند و درد کمتری دارد. در طی هر دوره درمان، دارو به صورت IV به داخل پورت وارد می شود.
شیمی درمانی چگونه انجام می شود ؟
شما و پزشک می توانید با همکاری یکدیگر تمام متغیرها را در نظر بگیرید و به بهترین روش درمانی مناسب خود برسید.
شیمی‌درمانی معمولاً به صورت قرص یا تزریق مستقیم داخل وریدی انجام می‌شود. علاوه بر این دو شکل ، شیمی‌درمانی ممکن است به چندین روش دیگر نیز انجام شود.
راه تجویز داروی شیمی درمانی شامل موارد زیر است:
- بسته به محل تومور ، داروی شیمی درمانی می تواند مستقیماً بر روی تومور قرار گرفته و آزاد شود. به طور مثال اگر برای برداشتن تومور تحت عمل جراحی قرار بگیرید ، پزشک می تواند دیسک های آهسته رهش را که به مرور زمان دارو را آزاد می کند ، در محل جاگذاری کند.
- برخی از سرطان های پوست با کرم های شیمی‌درمانی قابل درمان هستند.
- شیمی درمانی می تواند از طریق درمان موضعی مستقیما به قسمت خاصی از بدن مانند شکم ، قفسه سینه ، سیستم عصبی مرکزی یا مثانه از طریق مجرای ادرار منتقل شود.
- برخی از انواع شیمی درمانی از طریق مصرف قرص از راه دهان انجام می‌شود.
- داروهای شیمی‌درمانی مایع را می توان به صورت یک شات تزریق کرد، و یا می توان از طریق جاگذاری پورت انجام داد. درصورت استفاده از پورت درد فقط در هنگام جاگذاری آن وجود دارد و برای دفعات بعدی تزریق دردی نخواهید داشت، اما سوزن پورت بسته به سطح فعالیت شما می تواند جابجا و یا شل شود.
محل درمان شما به روش تجویز داروی شیمی‌درمانی بستگی دارد. به عنوان مثال ، اگر از کرم یا قرص استفاده می کنید ، می توانید در خانه باشید. اما سایر روش‌ها معمولاً در بیمارستان یا مرکز درمان سرطان انجام می شود.
برنامه شیمی درمانی شما، شامل اینکه هرچند وقت یکبار باید درمان دریافت کنید برای شما تنظیم می شود. اگر بدن شما به خوبی از پس درمان برنیاید، می تواند تغییر کند و یا بسته به اینکه سلولهای سرطانی چقدر خوب به درمان پاسخ می‌دهند می‌تواند زیاد یا کم شود.
چشم انداز پس از شیمی درمانی
پزشک و تیم درمان سرطان شما به طور منظم اثربخشی درمان را کنترل می کنند. این کنترل ها شامل تکنیک های تصویربرداری ، آزمایش خون و احتمالاً موارد دیگر است. و از این طریق پزشک شما می تواند تغیرات لازم را اعمال کند.
هرچه بیشتر با پزشک خود درمورد اثرات شیمی‌درمانی برخورد صحبت کنید تجربه بهتری از درمان را خواهید داشت.
اگر شما نیاز داشته باشید که در مورد هرگونه عوارض جانبی یا مشکلات مربوط به درمان با پزشک خود صحبت کنید، آن ها می‌توانند در صورت ضرورت درمان شما را تغییر دهند.